20 Haziran 2006 Salı

SAHTE ANA

Öncelikle bir kolonide bir tek ana olması gerektiğini ve bu ana arının koloni devamı için gerekli olduğunu bilmemiz gerekiyor. Ana kolonideki tüm bireylerin anası durumundadır. Hepsinin doğmasını sağlayan yumurtaların atıcısıdır. Kolonide ana kaybı ortaya çıktığında ana arının yerini alacak bir ana yapımı durumu söz konusudur. Bu da kolonide bulunan genç yumurtalar sayesinde hemen yapılır.
Ana arı ömrü boyunca atacağı yumurtaları iki şekilde atar bir kısmı döllü bir kısmı dölsüz. Döllü yumurtalardan işçi arılar ki bunlar yumurtlama özellikleri ortadan kalkmış olan dişilerdir. Dölsüz yumurtalardan ise erkek bireyler ortaya çıkar. İşçi arıların yumurtlama özelliğini ortadan kaldıran unsur ana arının varlığıdır. Ana arının varlığını ortaya koyansa ana arının kokusudur. İşçiler ana üzerine dokunduklarında aldıkları kokuyu birbirlerine kokuyu ileterek ananın varlığını dokunmadan hissederler. Eğer ki bir koloninin anası yok ise hemen bu durumda kovan içerisindeki 1ila 3 günlük yumurtalardan kendilerine hemen ana yapmaya çalışırlar.
Bazı dönemlerde ananın varlığı anlaşılamaz bu dönemler öncelikli olarak bal akımı dönemine ve kış dönemine rastlar. Bu dönemlerde koloni bireyleri ya çok aktiftirler yada çok pasiftirler. Ananın varlığının önemi olmasına rağmen öncelikli olarak bal döneminde bal çalışması kış döneminde ise hareket kabiliyetinin azlığı olmak zorundadır.
Ana yokluğu anlaşılamadığında kolonideki açık gözlü yumurtaların yani yaklaşık 21 gün sonra bireyler çıktığında yumurtasız kalan koloni kendine ana yapacak yumurta bulamaz. Bu durumda ana kokusunu da birbirlerine aktaramayan arılar işçilerin yumurtalıklarının gelişmesine neden olan bu durum karşısında bazı işçileri arı sütü ile besleyerek ana haline sokmak isterler. Aynı ana arı gibi yumurtlayabilme becerisi kazanan bu analara sahte ana denilir.
Sahte analar bir kolonide birden fazla sayıda olabilir. Yumurtlama başlangıcında gözlere tek tek yumurta atabilen analar sayılarının fazlalığı ve yumurtlama kabiliyetinin artması ile birlikte bir gözde birden fazla sayıda yumurta oluşmasına neden olurlar. Sahte analar döllenmeden yumurta atımına başladıkları için bu anaların yumurtalarından erkek bireyler ortaya çıkar. Bazen koloni bireyleri bu durum karşısında bu dölsüz yumurtalardan ana yapmaya kalkışırlar ve sonuçta ana özelliği olmayan bireyler oluşur.
Çok sık rastlanmayan bir durum da şudur. Kolonideki sahte ana varlığı anlaşıldığında günlük yumurtalı çerçeve verilirse ana yapımı ortaya çıkabilir. Ana çıkar ve koloniye sahip olur. Akla sahte anaların dölsüz olan anayı öldürüp öldürmeyeceği gelebilir. Koloni içinde çıkan bu yeni dölsüz ananın öldürülmediği ve döllenip geldiğinde sahte anaların beslenmesinin ortadan kalktığı ve koloninin kurtarıldığı bilinmektedir. Koloniye yeni bir ana verilmediği yaptırılmadığı müddetçe bu koloni sönmeye mahkumdur.

Hiç yorum yok: